۱ احمد جمراسی

چکیده
شهر قم از شهرهای قدیمی ایران است که در سال ۲۳ هجری توسط مسلمانان فتح و با مهاجرت اعراب اشعری (سال ۸۵ هجری) و حضرت معصومه (س) ۲۰۲ هجری به کانون مکتب فقهی شیعه در جهان اسلام تبدیل گردید شهری که حاکمان اسلامی به ویژه شیعیان آل بویه، صفویه و قاجار به آن توجه نموده و در آن موقوفات و ابنیه های زیادی ساختند. از جمله این موقوفات عمارت فتحعلیشاهی بود که در سال ۱۲۱۸ هجری قمری به دستور فتحعلیشاه قاجار برای استفاده حکام، شاهزادگان و علما به هنگام زیارت حرم مطهر حضرت معصومه (س) ساخته شد، این عمارت قبل از تخریب در سال ۱۳۳۳ خورشیدی و ساخت مسجد اعظم قم در محل آن به عنوان مدرسه باقریه از نوع مدارس جدید که ساخت آنها بعد از انقلاب مشروطه در بیشتر شهرها رایج شده بود استفاده می گردید. این پژوهش با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، بررسی اسنادی، مصاحبه و بازدید میدانی و با روش توصیفی تحلیلی تنظیم شده است. اهداف این پژوهش، مطالعة ساختار فیزیکی، فرهنگی و سیر تغییر و تحول عمارت شاهی قم در اسناد، با تکیه بر اهمیت حفاظت از این نوع آثار، به عنوان حلقه های به هم پیوسته فرهنگ و تمدن کشور عزیزمان ایران در جهانی که دولتها سعی دارند با ثبت تعداد بیشتر آثار فرهنگی و تاریخی در سازمان فرهنگی یونسکو از آن به عنوان صنعت توریسم با بازدهی فوق العاده استفاده نمایند.

واژه های کلیدی: قم، عمارت شاهی، مدرسة باقریه، مسجد اعظم، فتحعلیشاه